आत्मविश्वास तरी किती म्हणायचा हा?
माझ्या स्कुटरचा हेड लाईट ७ - ८ दिवसांपासून बिघडला होता. रोज बावधनहून घरी परत येतांना अंधार झालेला असतो, त्यामुळे हेड लाईट शिवाय गाडी चालवणे जरा किंवा चांगलेच रिस्की वाटायचे. आळस केंव्हातरी अंगाशी येतो, असं आपण मानतो. कल करे सो आज कर, वगैरे अशा सगळ्या म्हणी मला पाठ आहेत. तरीही रिपेअर करायला मुहूर्त लागत नव्हता आणि टाळाटाळ करण्याचं शुल्लक कारण होतं आणि ते म्हणजे, माझ्या नेहेमीच्या मेकॅनिकचे दुकान, माझ्या रोजच्या जाण्या-येण्याच्या रस्त्याच्या विरुद्ध बाजूला होते.
त्यामुळे लाईट दुरुस्त करायचा म्हणजे सकाळी त्याच्याकडे गाडी न्यायची, तो म्हणणार, ‘साहेब तासाभराने या, करून ठेवतो.” चालत घरी यायचं. तो वेळेत करून ठेवेल, यावर आपला कधीच विश्वास नसतो. म्हणून आपण त्याला फोन करणार, ‘झालीय का ?” मग चालत जाणार आणि गाडी आणणार. दिव्यासारख्या किरकोळ कामाकरता इतके सोपस्कार नकोत, म्हणून, ‘आज करे सो कल कर, आणि कल करे सो परसो कर” असा माझा उलटा प्रवास सुरु होता.
काल रविवार होता. दुपारी आमचे युरोप मित्र श्री. नेरकर यांच्याकडे गेलो होतो. घरी परत येतांना लक्षात आलं, की, मेकॅनिकचे दुकान याच रस्त्यावर आहे. विचार केला, की, गाडी त्याच्याकडे टाकू, रिपेअर होईपर्यंत इकडे-तिकडे बघू, टाईम पास करू. बायको घरी चालत जाईल. ‘कल करे सो आज कर, आणि आज करे सो अभी,” असा विचार पक्का झाला. कार्पोरेशन बँकेजवळ पोहोचलो आणि लक्षात आलं, की इथे एक स्पेअर पार्टचं दुकान आहे आणि तिथे मेकॅनिकपण असतो. विचार बदलला. इथेच गाडी टाकली तर काम लवकर होणार, हे नक्की.
बायको चालत घराकडे निघाली, मेकॅनिकला लाईटबद्दल सांगितले. त्याने चेक केले आणि म्हणाला "स्विच बदलावा लागेल." मी पैसे विचारले आणि दुकानात पैसे देईपर्यंत, यानी स्विच काढला - नवीन बसवला, म्हणाला "साहेब गाडी झाली, घेऊन जा.” जुना स्विच त्यानी माझ्या हातात दिला.
मी : (सवयीप्रमाणे विचारलं) गाडी चालू करून लाईट लागतो, हे चेक केले ना ?
मेकॅनिक : साहेब, त्याची काही गरज नाही. गाडी चालवतांना अंधार पडला, की, बटन ऑन करा. लाईट लागणार
मी : एकदा चेक तर करून घ्या.
मेकॅनिक : साहेब, दुकानात सगळा माल ओरिजिनल असतो. त्यामुळे मालावर माझा पूर्ण विश्वास आहे. काम करतांना, काम आणि मी, यामध्ये इतर काहीही विचार मी कधीच मनात आणत नाही. त्यामुळे Always do it right, first time हा माझा मोटो आहे. काम चुकायची गुंजाईश - झिरो.
मी (मनांत) : हा माणूस आपल्यापेक्षा खूपच वर पोहोचलेला दिसतोय.
मी मेकॅनिकला थँक्स म्हणालो आणि गाडी सुरु केली. अजून लख्ख उजेड होता, पण सवयीप्रमाणे, माझा अंगठा लाईटच्या बटनावर गेला, की, निघण्यापूर्वी लाईट लावून बघावा म्हणून. पण लगेच विचार आला, की, मेकॅनिकला बटणाच्या क्वालिटीवर आणि स्वतःच्या कामावर इतका विश्वास आहे, तर मला त्याच्या कामावर विश्वास ठेवायला काय हरकत आहे. माझा अंगठा आपोआप मागे आला. तेवढ्यात एका जवळच राहणाऱ्या मित्राचा फोन आला, "थोडावेळ घरी येऊन जा, एक स्पेशल डिश आहे.”
मित्राकडून निघतांना चांगलाच अंधार पडला होता. गाडी सुरु केली. लाईटचे काम झाले आहे, हे माहित होते. बटन सुरु केलं आणि लाईट सुरु. मेकॅनिकबद्दल तोंडातून आपोआप शब्द आले - "What a level of confidence”
घरी आल्यानंतर, मेकॅनिकचे, ‘काम करतांना, काम आणि मी, यामध्ये इतर काहीही विचार मी मनात आणत नाही, Always do it right, first time हा माझा मोटो आहे. त्यामुळे काम चुकायची गुंजाईश - झिरो हे शब्द मनात घुमायला लागले. आणि मी भूतकाळात गेलो...
कुणाच्या खात्यात बँकेत चेक भरायचा असेल, तर चेक लिहिल्यानंतर मी २-३ वेळा सगळे बरोबर आहे ना ! हे चेक करतो आणि बँकेत चेक बॉक्स मध्ये टाकण्यापूर्वी पुन्हा बघतो की काही चुकले तर नाही ना !
घराला कुलूप लावून बाहेरगावी जायचे असेल, तर ५-६ वेळा तरी कुलूप ओढून बघतो. नंतर गाडीत बसल्यानंतर काही वेळा मनात रुख-रुख राहते, की, कुलूप बरोबर लागलय ना, कार्पोरेशनचा पाण्याचा नळ बघायचा राहिला आहे - सुरु राहिला असेल तर काय होणार ?
कार लॉक करून आपण घरात येतो आणि मनात पाल चुकचुकते की पार्किंग लाईट ऑन तर नसतील ?
एकदा आम्ही मित्र कारने बाहेरगावी निघालो. थोडं पुढे गेलो आणि एक जण म्हणाला, गाडी मागे घे. दाराला बाहेरून कुलूप लावले आहे का नाही, आठवत नाही. संध्या चोऱ्या खूप होतायत. एक जण म्हणाला, बाहेरून एक्स्ट्रा कुलूप लावणे जास्त अनसेफ आहे. चोरांना खात्री असते, की, आत कुणी नाही आणि आपला मार्ग मोकळा आहे. लॅचचे कुलूप जास्त सेफ आहे, काळजी करू नको. पण मित्राला ते पटले नाही. आम्ही कार वळवली. घरी गेलो. कुलूप व्यवस्थित होते. तरी मित्राने २-३ दा ओढून बघितले आणि आम्ही निघालो.
बऱ्याच वेळा आपण छोटा मोठा प्रवास करून, एखाद्या जागृत देवस्थानाला जातो. आत जातांना काहीतरी इच्छा घेऊनच आत जातो. मुद्दाम पूजेचे साहित्य विकत घेतो, फुलं घेतो. आत गेल्यावर व्यवस्थित दर्शन होतं. प्रसन्न मनाने आपण बाहेर पडतो आणि मंदिराच्या बाहेर पडल्यावर लक्षात येतं की, अरे, देवाकडे जे मागण्याकरता आपण इथपर्यंत आलो होतो, ते तर मागायचंच राहीलं.
अशी भली मोठी यादी नजरेसमोरून जायला लागली. माझ्यासारखे अजून बरेच "मी” नक्कीच असतील. आणि सगळ्यांचे असेच वेगळे वेगळे अनुभवपण असतील. या आपल्या अशा सवयीमुळे, वेळ तर वाया जातोच जातो आणि ताणतणावपण वाढतात. जेवताना कधी जोरदार ठसका लागतो, कधी पाय घसरून पडायला होतं, कधी भाजी चिरतांना चाकू हाताला लागतो, अपघात होतात, तब्येत बिघडते वगैरे, वगैरे.
आणि या सगळ्याचं कारण काय? तर, कहींपे निगाहे - कहींपे निशाना आणि Not doing things Right, at first time. "जहापे निगाहे - वहींपे निशाना” हे जर जमवलं, तर काहीच कठीण नसतं. ह्याच आधारावर स्वयंवर जिंकल्याचं महाभारतामधलं उदाहरण आहेच आणि त्याकरिता गरज आहे.. मन लावून काम करण्याची. हातातले काम आणि मी यामध्ये इतर विचार न आणण्याची. असं म्हणतात, आंघोळ करत असाल तर फक्त मी आणि आंघोळ यावर लक्ष ठेवा, जेवत असाल तर समोरचे चविष्ट अन्न चावून खाणे आणि मिळणारा आनंद यावर लक्ष केंद्रित करा. टीव्ही बघत असाल तर फक्त टीव्ही एन्जॉय करा. टॉयलेटला गेला असाल तर फक्त तेच फोन नाही/फेस बुक नाही. एका वेळेस एकच काम आणि तेपण मन झोकून.
मी मनात खूणगाठ बांधली, की, या क्षणापासून Do it right - First time चा अवलंब करायचा. रोज सकाळी उठल्यावर मेकॅनिकचे विचार, श्लोक म्हटल्यासारखे १० वेळा म्हणायचे. रोज रात्री झोपण्यापूर्वी मेकॅनिकचे विचार, श्लोक म्हटल्यासारखे १० वेळा म्हणायचे, म्हणजे ते अंतर्मनात रुजतील. असं सांगतात, की, एखादी गोष्ट सतत ३० दिवस केली, तर ती सवय लागते आणि ६० दिवस केली, तर तो स्वभाव बनतो. आणि मग एक दिवस, आपलेच अंतर्मन, आपल्या कामाकडे बघून म्हणेल - What a level of confidence ! -सुधीर करंदीकर
