भोग नंदेश्वर मंदिर संकुल
या मंदिरांमध्ये आणि आजूबाजूला लक्षणीय कोरीव काम आहे. हे मंदिर मुख्यतः गंगा, चोल, होयसळ आणि विजयनगरच्या शासकांच्या स्थापत्य शैलीचे संयोजन आहे. भोगा नंदेश्वरा मंदिर भगवान शिवाच्या तारुण्याच्या अवस्थेचे चित्रण करते आणि तारुण्य हा आनंद आणि जीवनाचा आनंद घेण्याची वेळ असल्याने या मंदिरात वर्षभर अनेक उत्सव होतात.
भोग नंदीश्वर मंदीर संकुल बंगळुरू पासून साधारण ६० कि मी अंतरावर आहे. कर्नाटक मधील सगळ्यात जुने मंदीर संकुल. नवव्या शतकातील शीव मंदीर. नोलांबा राजवटीत बांधले गेले. नंतर गंगा, चोळा, होयसला, विजयनगर राजवटीत भर घातली गेली. द्रविडीय पद्धतीचे मंदीर आहे. दोन्ही गर्भगृहाच्या वर खास द्रविडीयन प्रकारचे पिरॅमिडच्या आकाराचे शिखर आहे.
भोगा नंदेश्वर मंदिर हे द्रविडीयन वास्तुकलेचा उत्कृष्ट नमुना आहे. हे १००० वर्ष जुने मंदिर आहे, ज्यावर येथे राज्य करणाऱ्या सुमारे पाच वेगवेगळ्या राजवंशांचे स्थापत्य शिक्के आहेत.
मूलतः हे मंदिर बाणा राणी रत्नावलीने बांधले होते असे मानले जाते, हे मंदिर गंगा राजवंश, चोल, होयसळ, पल्लव आणि शेवटी विजयनगरच्या राजांनी जोडले आणि वाढवले. या मंदिरात चोल राजा राजेंद्र यांचीही मूर्ती आहे.
भगवान शिव आणि देवी पार्वतीला समर्पित असलेले हे मंदिर कर्नाटक राज्यातील सर्वात जुने मंदिर आहे. भोगा नंदेश्वर मंदिरात उमा महेश्वर, अरुणाचलेश्वर आणि भोगा नंदेश्वर ही तीन मंदिरे आहेत. पारंपारिकपणे अरुणाचलेश्वर हे शिवाचे बालपण, भोगा नंदेश्वराचे तरुणपण आणि टेकडीच्या शिखरावरील योग नंदेश्वराचे, अंतिम संन्यासाच्या टप्प्याचे प्रतिनिधित्व करतात असे म्हटले जाते.
भोगा नंदेश्वरा मंदिर भगवान शिवाच्या तारुण्याच्या अवस्थेचे चित्रण करते आणि तारुण्य हा आनंद आणि जीवनाचा आनंद घेण्याची वेळ असल्याने या मंदिरात वर्षभर अनेक उत्सव होतात. उमा महेश्वरा मंदिरात शिव आणि पार्वती यांच्यातील लग्नाचे दृश्य चित्रित केले आहे.
याउलट नंदी टेकड्यांच्या माथ्यावर असलेल्या योग नरसिंह मंदिरात अजिबात उत्सव नाही कारण ते शिवाच्या संन्यासाच्या अवस्थेला सूचित करते. या मंदिरांमध्ये आणि आजूबाजूला लक्षणीय कोरीव काम आहे. हे मंदिर मुख्यतः गंगा, चोल, होयसळ आणि विजयनगरच्या शासकांच्या स्थापत्य शैलीचे संयोजन आहे. - सौ.संध्या यादवाडकर
