महापालिकेच्या रुग्णांना नकार. रेफर रुग्णाला दारात अडवलं... फोर्टिसच्या बेपर्वाईला मनसेची चपराक
भारतातील शिल्पधन
बुद्ध विहार हे गुलबर्गा शहरातील बौद्ध मंदिर आहे. हे ठिकाण मध्यवर्ती गुलबर्गा जंक्शन रेल्वे स्थानकापासून सुमारे ९ किमी अंतरावर आहे.बुद्ध विहार त्याच्या विशाल क्षेत्रासाठी आणि शांत वातावरणासाठी प्रसिद्ध आहे. जानेवारी २००७ मध्ये बांधलेले हे गुलबर्गा येथील ऐतिहासिक स्थळांच्या तुलनेत अगदी अलीकडचे बांधकाम आहे.
हा बुद्धविहार १८ एकरांवर विस्तारलेला असून, मुख्य इमारतीमध्ये तळघरात ध्यान केंद्र आणि तळमजल्यावर भगवान बुद्ध चैत्य (पाली मंदिर) आहे. बुद्धविहाराचा घुमट पारंपरिक बौद्ध स्थापत्यशास्त्रावर बांधलेला असून, तो ७० फूट उंच आणि ५९ फूट व्यासाचा आहे. मुख्य घुमट भव्य असून, संगमरवरी आहे. बुद्धविहारामध्ये सम्राट अशोक राजाच्या सन्मानार्थ ४८ फूट उंचीचा अशोकस्तंभ बांधलेला आहे. प्रार्थनागृह १५ हजार ६२५ चौरस फूट असून, त्याला १७० खांब आहेत. त्याला २८४ ब्लॉक्स असून, प्रत्येक ब्लॉकमध्ये अजंठा, एलोरा, नागपूर, बोधगया, सरनाथ, राजगीर, लुंबिनी, कुसिनारा, थायलंड, सिंगापूर, श्रीलंका, तिबेट, जपान आणि रोम येथील बुद्धमंदिरांची रचना दर्शाविणारी मालिका आहे.
प्रख्यात कलाकार कैसर अली यांनी डिझाइन केलेले जटिल कोरीवकाम असलेले गुलाबवुड आणि सागवानाचे दरवाजे देखील आहेत. बुद्ध विहाराच्या पहिल्या दोन मजल्यावर गर्भगृह आहे. या ठिकाणी भगवान बुद्धांच्या दोन सुंदर कलाकुसर केलेल्या मूर्ती स्थापित केल्या आहेत - चमकदार काळ्या दगडात कोरलेली सहा फूट मूर्ती आणि सोन्याचा मुलामा असलेली पंचलोहा मूर्ती. सोन्याचा मुलामा असलेली मूर्ती भगवान बुद्ध त्यांच्या निवडक शिष्य आनंद आणि कश्यप यांच्या सहवासात हसत असल्याचे भासते.
येथे १०० फूट बाय १०० फूट आकाराचे खुले, २५०० आसन क्षमतेचे ओपन-एअर थिएटर आहे. आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे यू-आकाराच्या धम्म कॉम्प्लेक्समध्ये डॉर्मिटरी, लायब्ररी, अभ्यास केंद्र, किचन, डायनिंग हॉल, कॉन्फरन्स हॉल, प्रदर्शन हॉल आणि अतिथींसाठी खोल्या आहेत. बुद्ध विहारचे कंपाउंड आधुनिक आणि पारंपारिक यांचे मिश्रण आहे. सांची आणि सारनाथच्या उत्कृष्ट बौद्ध केंद्रांकडून त्याच्या वास्तुकलांवर आधारित हे विहार बनवले आहे. संपूर्ण कॉम्प्लेक्स मोठ्या प्रमाणात स्टील, सिमेंट, वाळू आणि विटांनी बांधले गेले आहे. कारागीर आणि कामगारांनी तयार केलेल्या भव्य संरचनेत जे आज उभे आहे. मंदिर हे केवळ अध्यात्मिक वीरांचेच नव्हे तर सामाजिक योद्धांचे स्मरण करण्याचे ठिकाण असल्याने, संकुलाच्या प्रवेशद्वारावर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या नेतृत्वाखाली धम्म क्रांती यात्रा दर्शाविणारा कांस्य पुतळा आहे.
बौद्ध धर्मात स्वारस्य असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी हे विहार म्हणजे संशोधन केंद्र देखील आहे. या संकुलात उद्याने, एक सभागृह, बुद्धाचे दुसरे शिल्प असलेले संग्रहालय, अतिथीगृहे आणि जेवणाचे हॉल देखील आहेत. सौंदर्य आणि शांतता टिकवून ठेवण्यासाठी या ठिकाणाची चांगली देखभाल केली जाते.
ह्या मंदिराची सिद्धार्थ विहार ट्रस्ट द्वारे देखरेख केली जाते आणि दक्षिण भारतातील सर्वात मोठ्या बौद्ध स्थळांपैकी एक मानले जाते. बुद्ध विहार हे या भागातील इतिहास, अध्यात्म आणि सामाजिक चळवळींचे एक विलक्षण स्मरण आहे.
ख्वाजा बंदे नवाज दर्गा....
धार्मिक विविधतेचा अनोखा संगम पाहण्यासाठी ख्वाजा बंदे नवाज दर्ग्याला भेट देणं आवश्यक आहे. ही प्रसिद्ध सुफी फकीर ख्वाजा बंदे नवाज यांची कबर आहे. उर्दू, अरबी आणि पर्शियन भाषांच्या दहा हजारांहून अधिक पुस्तकांनी बनलेल्या विस्तीर्ण ग्रंथालयाचे घर, ही समाधी गुलबर्ग्याच्या सव्रााधिक भेट दिलेल्या ठिकाणांपैकी एक आहे. या इमारतीवर पर्शियन, इंडो-सारासेनिक आणि अरबी प्रभाव पडलेला आहे, समाधीभोवती असलेल्या घुमट आणि बुरुजांवरून स्पष्ट होते. आजही हा दर्गा प्रदेशातील विविध धर्मांच्या एकतेचा दाखला म्हणून उभा आहे.आवारात ऐवाने-शाही इमारत आहे. हे बांधकाम निजामांचे निवासस्थान असल्याचे मानले जाते.
दर्ग्याचे बांधकाम इंडो-सारासेनिक वास्तुशैलीमध्ये केले आहे. त्यामध्ये भिंती आणि खांब आहेत जे पांढऱ्या रंगाचे दिसतात. घुमट, कमानी आणि भिंती बहामनी, तुर्की आणि इराणी स्थापत्यशैलीपासून प्रेरणा घेतात. हा दर्गा १४ व्या शतकात बांधला गेला होता आणि त्या काळातील हस्तलिखिते आणि भिंतींवर लिहिलेले साहित्य आहे.
सौ.संध्या यादवाडकर
