नवी मुंबई ठरणार वाचन संस्कृती जपणारे शहर
नवी मुंबई ः आधुनिक शहर म्हणून नावाजल्या जाणाऱ्या नवी मुंबई शहरामध्ये वाचन संस्कृती वृध्दींगत व्हावी आणि शहराचा वैचारिक विकास व्हावा यादृष्टीने नवी मुंबई महापालिका सातत्याने प्रयत्नशील आहे. या अनुषंगाने महापालिका क्षेत्रात १९ अद्ययावत ग्रंथालये महापालिकेमार्फत सुरु असून त्यामध्ये एक लाखाहुन अधिक ग्रंथसंपदा उपलब्ध करुन देण्यात आलेली आहे.
नवी मुंबईची ओळख नॉलेज सिटी म्हणूनही असून या उपमेला साजेसे आंतरराष्ट्रीय दर्जाचे ग्रंथालय नवी मुंबईत असावे या भूमिकेतून सिटी लायब्ररी म्हणून ओळखली जाईल अशाप्रकारचे अद्ययावत ग्रंथालय सानपाडा, सेक्टर-११ येथे उभारले जात आहे. नवी मुंबईचे भूषण ठरणारी आणखी एक वास्तू या ग्रंथालयाच्या रुपाने शहरात उभारली जावी यादृष्टीने महापालिका आयुक्त अभिजीत बांगर यांनी विशेष बैठक घ्ोत या मध्यवर्ती ग्रंथालयाच्या उभारणीबाबत विस्तृत चर्चा केली.
जुईनगर रेल्वे स्टेशननजिक सानपाडा, सेक्टर-११ येथे प्लॉट क्रमांक-१ ‘सिडको'कडून महापालिकेला ग्रंथालयाकरिता हस्तांतरीत झाला असून याठिकाणी चार मजली ग्रंथालय उभारण्यात येत आहे. ग्रंथालय इमारत उभारताना जगभरातील आधुनिक ग्रंथालय इमारतींच्या वास्तुंचा अभ्यास करुन इतरांपेक्षा वेगळ्या स्वरुपाची पाहण्यासाठी यावेसे वाटेल आणि तिथे बसून वाचावेसे वाटेल अशा प्रकारची आकर्षक ग्रंथालय वास्तू रचना करावी, असे आयुक्त अभिजीत बांगर यांनी यावेळी सूचित केले. वास्तुविशारद यांनी सादरीकरणाद्वारे दाखविलेल्या विविध दालनांच्या रचनेवर सविस्तर चर्चा करत त्यामध्ये आयुक्त बांगर यांनी सुयोग्य बदल सूचविले.
वाचनासाठी ग्रंथ उपलब्धतेप्रमाणेच त्याठिकाणी साहित्य विषयक उपक्रम साजरे करण्यासाठी प्रेक्षागृहासह रंगमंच उपलब्धता, ग्रंथ आणि सांस्कृतिक प्रदर्शनासाठी वैशिष्ट्यपूर्ण दालन व्यवस्था, ग्रंथरचनेचा इतिहास प्रदर्शित करण्यासाठी नाविन्यपूर्ण रचना, दिव्यांगांना ग्रंथालयात सहजपणे वावरता यावे अशा प्रकारची सुविधा, अंध व्यक्तींसाठी ब्रेल लिपीतील पुस्तकांची सुविधा, मोकळ्या वातावरणात हिरवळीवर वाचन करता यावे अशी व्यवस्था तसेच वाचन संस्कृतीमध्ये कालानुरुप होत असलेले बदल लक्षात घ्ोऊन या अद्ययावत ग्रंथालयात ऑडिओ लायब्ररी, ई-लायब्ररीची अत्याधुनिक स्वरुपाची व्यवस्था अशा विविध बाबींचा या ग्रंथालयामध्ये समावेश करण्याबाबत सदर बैठकीमध्ये सविस्तर चर्चा करण्यात आली.
सदर बैठकीमध्ये वास्तुविशारदांनी त्यांच्या वास्तू रचनेच्या संकल्पना मांडणारे सादरीकरण केले. त्यावर सविस्तर विचारविनीमय करण्यात आला. याप्रसंगी शहर अभियंता संजय देसाई उपस्थित होते. सदर वास्तू उभारताना त्यामध्ये लेटस् रिड फाऊंडेशन या व्यापक वाचन चळवळ राबविणाऱ्या संस्थेचे विशेष मार्गदर्शन लाभत आहे.
दरम्यान, ग्रंथालय वास्तू उभारताना सदर वास्तू पर्यावरणपुरक ग्रीन बिल्डींग म्हणूनच उभारली जावी, अशाप्रकारे इमारत कार्बन न्युट्रल असावी. सदर वास्तुत प्रकाश आणि हवा खेळती रहावी अशाप्रकारे वास्तुविशारदांनी केलेल्या रचनेची आयुक्त बांगर यांनी प्रशंसा केली. एकंदरीतच नवी मुंबई शहराला आंतरराष्ट्रीय दर्जाच्या नियोजित सेंट्रल लायब्ररीमुळे वाचन संस्कृती जपणारे शहर म्हणून नवी ओळख मिळवून देण्याचा प्रयत्न करण्यात येत आहे.
